Toros dağlarının dorukları kayalıktır. Kayaları ak, pembe kırmızı, kahverengi, turuncu, yeşil çakmaktaşıdır. Her bir çamı, sediri, gürgeni, çınarı göğe ağmıştır. Pınarlar kaynar her bir koyaktan, kaya dibinden, yamaçtan. Yarpuz, çam, çiçek kokar suları…? Türk edebiyatının dev çınarı Yaşar Kemal, Türkiye?nin endemik bitki zengini bölgesi Toroslar?ı böyle tasvir ediyor. Defne, kekik, ekinezya, adaçayı, ıhlamur, meyan kökü, melisa, kapari, kantaron, rezene, biberiye, tavşanmemesi, çuha çiçeği… Bunlar ilk akla gelen bazı şifalı bitkiler. Muhtemelen bu bitkilerin çoğunu biliyorsunuz. Ancak adını ilk kez duyduğumuz ve ne işe yaradığını bilmediğimiz o kadar çok bitki var ki… Türkiye, endemik bitki açısından dünyanın en zengin ülkelerinden biri. Endemik, bilindiği gibi yöreye özgü, sadece o coğrafyada ve iklimde yetişebilen bitki anlamı- na geliyor. Türkiye?de yetişen 10 bin bitki çeşidinin 3 bini işte bu kapsama giriyor. Buna karşılık toplanabilen, ekimi yapılabilen yaklaşık 400 bitki çeşidimiz bulunuyor. Türkiye?nin hemen her bölgesinden toplanıp değerlendirilen bitkiler var. Ancak özellikle iki bölge katma değerli bitki çeşitleri açısından ciddi potansiyele sahip: Akdeniz ve Ege… İl bazında ise Bolu, Kastamonu, Tokat, Amasya, Gümüşhane, Karaman, Konya, Mersin, Adana, Antalya, Gaziantep, Isparta, Burdur, Afyon ve Denizli önemli bitki toplama alanları olarak dikkat çekiyor. Halk arasında ?şifalı? olarak bilinen tıbbi ve aromatik bitkilere ilgi, tüm dünyada olduğu gibi Türkiye?de de adeta çılgınlık boyutuna varmış durumda. Tıbbi çalışmalar da aromalı ve şifalı bitkileri sağlığın, güzelliğin ve mutluluğun kaynağı olarak gösteriyor. Anadolu insanının asırlardır şifa ve çeşni kaynağı olarak kullandığı bitkiler günümüzde ilaç, kozmetik ve gıda sanayisinde çok önemli hammadde olarak kullanılıyor. Gelişmiş pek çok ülkede bitkisel kökenli ürünlerin tüketimi hızla artıyor. Özellikle sentetik kökenli ürünlerin insan sağlığı üzerindeki yan etkileri bu ilgiyi körüklüyor. Yakın zamana kadar dağlarda ya da kırsal bölgelerde geleneksel yöntemlerle toplanan şifalı bitkiler, son yıllarda belli bölgelerde özel olarak yetiştirilmeye başladı. Kontratlı (sözleşmeli) üretimin yanı sıra birçok girişimci firma kendisi de bizzat bu tarımı gerçekleştiriyor. Şifalı bitki üretimine ilgi sadece yerli firmalarla sınırlı değil. Türkiye?nin zengin potansiyelini gören birçok uluslararası firma da doğrudan ya da dolaylı olarak bu alana yatırım yapıyor. Plantasyonu yani tarımı yapılan bitki çeşitleri, tüketim talebindeki artışa göre şekilleniyor. Örneğin defne, nane, kekik, adaçayı ve biberiye gibi ihracat potansiyeli artış gösteren bitkiler başı çekiyor. Yine ekinezya, melisa, pasiflora gibi kökeni Türkiye olmayan bitkilerin de üretimine başlanmış durumda. Karaman Valililiği adına Taşeli Platosu?nda yaklaşık 50 köyü kapsayan coğrafi bölgede tıbbi ve aromatik bitkilerle ilgili araştırma ve geliştirme çalışmaları yürüten Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Yüksel Kan?ın araştırmasına göre, tarımı yapılan tıbbi ve aromatik bitkilerin sayısı 30-40 civarında. Yıllara göre değişmekle birlikte tıbbi ve aromatik bitkiler arasında en fazla ihraç edilen kekiğin büyük bir kısmı Toroslar üzerinden doğal alanlardan toplanıyor. Az bir kısmı ise İzmir, Manisa, Denizli, Antalya ve Isparta gibi illerde yetiştiriliyor. Keçiboynuzu Antalya ve Mersin sahil kesiminden; kuşburnu Amasya, Tokat, Gümüşhane?den; defneyaprağı ve meyan kökü Hatay, Mersin, Gaziantep ve Kahramanmaraş?tan; kapari, melisa, adaçayı, kantaron, dağçayı gibi bitkiler Karaman, Antalya, Mersin, İzmir, Manisa, Denizli ve Balıkesir?den toplanıyor. Gül, Isparta ve Afyon; kimyon Konya, Eskişehir ve Ankara; rezene, kişniş, anason, çemen ve haşhaş ise Burdur, Denizli, Afyon, Isparta ve Konya gibi yörelerde yetiştiriliyor. İLKER DURAK Devamı Gelecek Sayıda